ترکیه در روزهای کنونی شاهد کاهش ارزش در بازارهای داخلی ترکیه و همچنین در بازار ارز ایران و جهان می باشد. کاهش قیمت لیر سبب شده که مردم ترکیه برای حفظ ارزش سرمایه های لیر خود به خرید دلار و خرید یورو بیشتری رو بیاورند. عدم ثبات در بازار ارز ترکیه به حدی رسیده است که دلار در بازار ترکیه با قیمت بالاتری به فروش می رسد.
شرایط کنونی اقتصاد ترکیه درست قبل از انتخابات این کشور سبب شده که ارزش لیر بیش از پیش دچار عدم ثبات شود و در نتیجه خرید دلار در بازار رسمی و بازار آزاد این کشور با دو نرخ متفاوت عرضه شود.
وزیر دارایی کنونی ترکیه اخیرا اعلام کرده است که جهت نجات ارزش لیر و تغییر شرایط دو نرخی بودن بازار ارز در این کشور اقداماتی در نظر گرفته است. به اعتقاد وی محدودیت های اعمال شده بر بانک های ترکیه در هفته های اخیرسبب شرایط کنونی شده است.
یکی از بازارهای قدیمی ترکیه، بازار استانبول می باشد که می توان گفت از بزرگ ترین و قدیمی ترین بازارهای سرپوشیده جهان نیز بوده و دارای 61 گذر و 3000 حجره می باشد. این بازار نه تنها از جاذبه های گردشگری ترکیه به حساب می آید بلکه برای گردشگران و مسافران نسبت به مراکز خرید مدرن ترکیه جذابیت بیشتری دارد. بازار استانبول در سال 2014 با بیش از 91 میلیون بازدید کننده توانست عنوان پربازدیدترین جاذبه گردشگری جهان را از آن خود کند. این بازار هم به دلیل قدمت و هم به دلیل تعداد گردشگرانی که از آن بازدید می کنند، در حال حاضر به یک مرکز معامله و خرید و فروش لیر و دیگر ارزها نیز تبدیل شده است.
در حال حاضر بازار استانبول که یک مرکز قدیمی برای معامله گران بازار ارز می باشد، بیشترین تفاوت قیمت دلار با قیمت دلار دولتی دارد. در این بازار، دلار نرخ بیشتری نسبت به بازار بین بانکی داشته و در نتیجه لیر در این بازار ارزش پایین تری دارد و مسافران می توانند با فروش دلار های خود لیر بیشتری خریداری نمایند.
اما در مقابل مردم ترکیه به دنبال خرید دلار بوده و معتقدند که فروش لیر و تبدیل سرمایه در حال حاضر انتخاب عاقلانه تری می باشد و همین مساله سبب شده است که در ماه های اخیر تفاوت نرخ دلار در بازار آزاد و بازار رسمی بیش از پیش باشد.
در حال حاضر پیش بینی شرایط بازار ارز ترکیه پس از انتخابات این کشور یک مساله قطعی نخواهد بود چرا که بهر حال قیمت لیر و ارز در این کشور تحت تاثیر تصمیمات دولت جدید ترکیه گردیده و نمی توان اظهار نظر صد در صدی در این مورد ارائه داد. اما مقامات ترکیه اقدامات ویژه ای برای محافظت از ارزش لیر انجام داده اند به حدی که با تغییر قوانین خرید و فروش طلا در این کشور ارزش لیر ثبات بیشتری پیدا کرده است.
نورالدین نباتی، وزیر کنونی خزانه داری و دارایی ترکیه اعلام کرده است که دولت ترکیه قصد دارد پس از انتخابات نرخ بهره بانکی را افزایش ندهد.
همچنین وزیر دارایی ترکیه اعلام کرده است که به نظر نمی رسد تغییر دولت بر افزایش قیمت لیر تاثیر مثبتی بگذارد.
اما در نقطه مقابل اپوزیسیون های رقیب اردوغان تلاش می کنند که وعده های وسوسه کننده ای در مورد سیاست های بانکی ترکیه و افزایش قیمت لیر به مردم بدهند.
مساله انتخابات ریاست جمهوری و روی کار آمدن دولت جدید یا ابقای اردوغان در منصب خود تاثیر مستقیمی بر نرخ لیر در روزهای اخیر داشته است. در این روزهای حساس کشور ترکیه، قیمت لیر با بیشترین نوسانات در بازار ارز مواجه شده است. البته بسیاری از افراد وعده های متفاوت اقتصادی طرف های درگیر انتخابات وگمانه زنی های متفاوت در مورد سیاست های اقتصادی دولت جدید ترکیه ، را علت اصلی این مساله می دانند.
حال کمتر از یک هفته مانده تا انتخابات 14 مه ترکیه، احزاب مخالف رجب طبیب اردوغان، متشکل از 6 حزب و 12 نفر اقتصاد دان شرایط اقتصادی کنونی ترکیه و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی را بررسی نمودند. در این اپوزیسیون پیشنهاد هایی نیز برای ثبات و بالا رفتن قیمت لیر ارائه گردید مانند ایجاد محیط تجاری و سرمایه گذاری مطمئن در ترکیه، استفاده از کادری مجرب، شایسته، صادق و حرفه ای جهت ارزیابی وضعیت و خسارات بانکی. جلوگیری از اتلاف سرمایه های دولتی و سیاست های مالیاتی جدید.
همچنین قلیچدار اوغلو پس از جلسه ستاد اقتصادی خود در پیامی اعلام کرد که در صورت برنده شدن در انتخابات ترکیه، تحقیق در مورد بورس را در دستور کار دولت خود خواهد گذاشت و به افرادی که معاملات بورس را دستکاری می کنند هشدار داد. بورس استانبول توسط اریشاه آریجان معاونت صندوق ثروت ترکیه اداره می شود. که در همین راستا قلیچداراوغلو وعده داد که درصورت برنده شدن در انتخابات صندوق ثروت ترکیه را نیز منحل می نماید، که خود سبب تغییر اساسی در ساختار بازار مالی و سرمایه گذاری ترکیه خواهد بود.
قیمت لیر در ترکیه تحت تاثیر شرایط نابسامانی دولت و وعده های طرفین انتخابات ترکیه ، دستخوش نوسانات شدیدی شده است. اما به نظر می رسد که سرکار آمدن دولت جدید، تعدیل لیر، تعدیل دستمزد ها وقیمت ها و تغییر سیاست های مالی ترکیه از فشار تورم این کشور بکاهد اما همه این تغییرات باز هم در ثبات نرخ لیر تاثیر آنی نداشته و بالا رفتن قیمت لیر به یکباره اتفاق نیفتد.
با توجه به آنچه گفته شد تمامی نامزدهای انتخاباتی ترکیه، برای ثبات و افزایش قیمت لیر برنامه هایی در دستور کار خود قرار داده اند. اما از سوی دیگر ارزانی لیر برای گردشگران ایرانی و دیگر کشورها نرخ تبدیل بالاتری را به ارمغان خواهد آورد. با این وجود سرمایه گذاری در خرید لیر دو جنبه مختلف دارد. اگر شما جهت پس انداز و افزایش ارزش سرمایه خود قصد خرید لیر دارد، باید بدانید که این مساله یک شبه اتفاق نمیفتد و تحت تاثیر مسائل بسیار متفاوتی نیز می باشد.
اما اگر خرید لیر را برای خرید از بازارهای ترکیه و تهیه اجناس مورد نیاز خود در نظر دارید باید بدانید که شرایط تقریبا بر وفق مراد شما خواهد بود. زیرا با تضعیف قیمت لیر، قیمت تمام شده کالاهای صادراتی ترکیه ارزانتر شده و واردات کالا از ترکیه برای تجار و خریداران ایرانی سود بیشتری به همراه خواهد داشت. از طرفی به دلیل گران بودن دلار در بازار استانبول و دیگر بازارهای محلی، نرخ تبدیل سرمایه ی توریست ها و تجار به لیر بیشتر خواهد بود.
سال گذشته میلادی و با وجود کاهش مداوم ارزش لیر، آمار صادرات ترکیه روبه افزایش بوده و به حدود 254 میلیارد دلار رسید. که خود گفته می شود در تاریخچه اقتصادی صد ساله ترکیه بی سابقه بوده است.
همچنین کاهش قیمت لیر با افزایش بازدید توریست در سال 2022 همراه بود که پیش بینی می شود در سال 2023 درآمد ترکیه از صادرات و جذب توریست همچنان بیشتر از قبل نیز باشد.
به همین دلیل خرید کالا از ترکیه و کاهش قیمت لیر برای مصرف کنندگان و تجارایرانی می تواند سودمند بوده و سرمایه گذاری خوبی باشد. البته همه این موارد به اهداف تجاری شما و کالایی که مد نظر دارید نیز بستگی دارد.
